Kamp, trekking, tırmanış gibi aktiviteler sonrasında yorulan bedeninizin en son isteyeceği şeylerden biri üşümektir. Rahat ve sıcak bir gece geçirmek için ekipmanları doğru seçmek ve onları doğru kullanmak son derece önemlidir. Bu yüzden biz de bu yazımızda kampçıların en önemli ekipmanlarından biri olan uyku tulumları hakkında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm bilgileri derlemeye çalıştık. Keyifli okumalar ☺
Uyku Tulumları Bizi Nasıl Sıcak Tutar? Uyku Tulumuna Hangi Kıyafetle Girmeliyiz?
Uyku tulumları vücudu ısıtmaz. Yalnızca kendi vücut ısınızı muhafaza etmeye yarar. Dolayısıyla uyku tulumunun asıl amacı içerideki sıcak havayı orada tutmaktır. Bu sebeple tuluma kat kat giyinmiş şekilde girmek daha geç ısınmamıza yol açar. Tercihen ince bir tişört ya da içlikle yani vücut ısınızı tuluma geçirebilecek giysilerle girilmesi gerekmektedir. Şahsi fikrim olarak zor hava koşullarında orta katman kıyafetlerle uyku tulumunuza girebilirsiniz. Diyelim ki zor hava şartlarında uygun kıyafetlerinizle uyku tulumunuzdasınız ve üşüyorsunuz. Sabredin. Çünkü vücut ısınız hava şartları sebebiyle düşük bir değerde. Tulumun içerisinde hava sirkülasyonu olmadığı için vücut ısınız hemen hemen yarım saat içerisinde artarak tulumu ısıtmaya başlayacaktır. Isınmak amacıyla tulumun içine solumayınız, bu ilk anda sıcaklık hissi verse de, aşırı nemlenmeye neden olacağı için dondurabilir. Tulumunuza girdikten sonra sadece burnunuz ve ağzınız açık kalacak şekilde iyice tüm büzgüleri sıkın. Soğuk havalarda bere takarak başınızdan kaybedeceğiniz ısıyı en aza indirebilirsiniz.
Uyku Tulumu Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Uyku tulumu alırken ilk olarak bu uyku tulumunun hangi hava koşullarında ve hangi mevsimde kullanılacağına karar verilmesi ve hava koşullarının yanı sıra kadın erkek arasındaki üşüme eşiklerinin farklı oluşu sebebiyle kullanıcının cinsiyetine de dikkat edilmesi gerekir. Daha sonrasında ise dolgu malzemesi, tasarım ve ağırlık konularına dikkat ederek en doğru şekilde tercihinizi yapabilirsiniz.
Uyku Tulumları Sıcaklık/Konfor Değerleri Nasıl Belirlenir?
Basit şekilde konfor derecelerine göre tulumları 3 sınıfa ayırabiliriz.
| Tulum Çeşidi | Sıcaklık Derecesi |
| Yazlık Uyku Tulumu | 1.7 C üstü |
| 3 Mevsim Uyku Tulumu | -9.5 C’den 1.7 dereceye kadar |
| Kışlık Uyku Tulumu | -9.5 C’den -23 dereceye kadar |
| Extreme Uyku Tulumu | -23 ve altı |
Avrupa Standartları Enstitüsü tarafından belirlenen ısı ölçümleri EN 13537 standartlarına göre 4 farklı değer altında sınıflandırılmıştır. Bu değerler tulumun içindeyken içlik giydiğiniz, zeminde mat serili ve ıslanma riskinizin olmadığı (çadır içerisinde vb.) bir mekânda olduğunuz varsayılır. Bu değerler aşağıda belirtildiği gibidir;
| Değer | Değer Açıklaması |
|
Standart bir erkeğin terlemeden uyuyabileceği maksimum ısı değeri belirtilir. Burada başlık ve fermuar açık, kollar dışarıda olduğu varsayılır. |
|
Standart bir kadının fermuar ve başlık kapalı iken rahat bir biçimde uyuyabileceği ısı değeri ifade edilir. |
|
Standart bir erkeğin kıvrılmış bir (cenin) pozisyonda 8 saat boyunca uyanmadan uyuyabileceği ısı değeri ifade edilir. |
|
Standart bir kadının 6 saat boyunca hipotermi riski olmadan (vücut ısısı 35C’nin altına düşmeden) barınabileceği ısı değeri ifade edilir. (Soğukta donma riski söz konusudur) |
Özellikle bazı markaların tüketiciyi yanıltmak adına yapmış olduğu ‘‘extreme’’ seviyesini düşük gösterme hilesi sebebiyle uyku tulumu alırken özellikle ‘’comfort’’ derecelerini kıyaslamak gereklidir. Ayrıca bu değerler yalnızca tuluma bağlı değildir. Matın kalitesi, çadırın hava izolasyonu gibi birçok parametrelere göre değişiklik gösterebilir. Hatta yatmadan önce aldığınız sıvı, akşam yediğiniz yemeğin kalorisi gibi şeyler dahi o gece sizin yatarkenki konfor/ekstreme değerlerinizi etkiler.
Dolgu Malzemeleri Uyku Tulumu Seçiminde Nasıl Bir Fark Yaratır?
Uyku tulumları dolgu malzemesi bakımından genel olarak 3 kategoride incelenir.
1-Kaz/Ördek Tüyü
2-Elyaf (Sentetik)
3-Hibrit
Bu kategorileri tek tek incelersek;
Kaz/ördek tüylü uyku tulumları, en pahalı ve en hafif olanlarıdır. Genellikle 20*35 ebatlarında oldukları için çantada daha az yer kaplarlar. Ayrıca diğer seçeneklere göre daha uzun ömürlüdürler. En kaliteli tüy kuşun ‘’down’’ adı verilen alt bölgelerinde ve göğüs bölgesinde bulunan tüylerdir. Diğer tüyler ise (kanatlar, sırt bölgesi ve kanat altı kısımları) ‘’feather’’ olarak adlandırılır. Kısaca down tüyü oranı ne kadar fazla ise uyku tulumu o kadar kalitelidir. Kaz tüyü dolgulu uyku tulumları 500-850 fill arasındadır. (Fill, 30 gram kaz tüyünün kapladığı alanı ifade eder.) Aynı grama sahip 500 fill ile 850 fill kaz tüyü arasında oldukça büyük bir fark vardır. Kuş tüyü uyku tulumlarını alırken etik yollarla elde edildiğinden emin olduğunuz tulumları almanız, doğaya karşı yerine getirmeniz gereken bir sorumluluktur.
Elyaf dolgulu uyku tulumları, en ekonomik seçenek olduğundan ve alerji yapmadığından genellikle en çok tercih edilenlerdir fakat genellikle 30*55 ebatlarında olduğu için çantada çok daha fazla bir hacim doldururlar. Ayrıca bu kategoride bulunan tulumlar diğerlerinden daha serttir. Elyaf dolgulu uyku tulumları, kaz tüyü uyku tulumlarına göre ıslanmaya karşı bir adım öndedir zira tüy dolgulu tulumlar ıslanırlarsa yalıtım özelliklerini yitirirler. Bu noktada matın ne kadar önemli olduğunu görebiliriz. Basite indirgenmemesi gerek matlarla ilgili diğer bilgilere ‘’……’’ yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Hibrit uyku tulumları ise hem kuş tüyü hem de elyaf içerdiği için ikisinin arasında bir fiyatlandırmaya ve hacme sahiptir.
Şekillerine/Kesimlerine Göre Tulumlar Nelerdir?
Uyku tulumları şekillerine göre ‘’mumya tipi uyku tulumu’’ ve ‘‘dikdörtgen şekilli uyku tulumu’’ olmak üzere 2’ye ayrılır.
İnsan vücudu şekline daha uyumlu olması sebebiyle mumya tipi uyku tulumları ısı kaybının en az olduğu uyku tulumu şeklidir. Dikdörtgen kesim tulumlar ise daha az tercih edilmesi sebebiyle daha az üretilmektedir. Mumya tipi uyku tulumları daha çok soğuk havalarda doğru yalıtım sağlarken dikdörtgen kesim uyku tulumları yaz ve ilkbahar aylarında kullanıma uygundur.
Uyku tulumunun yarım fermuar olanları yalıtım açısından verimlidir. Fermuar hacmi büyüdükçe yalıtım zorlaşır. Ayrıca bazı markalarda uyku tulumları fermuarın bulunduğu yöne bağlı olarak sağ ve sol olarak iki şekildedir. Bu sayede tercihinizi hangi elinizi kullandığınıza bağlı olarak yapabilir, iki zıt yönlü tulumu fermuarlarından birleştirerek çift kişilik bir tulum elde edebilirsiniz.
Uyku Tulumlarının Dış Kumaşı Nasıl Olmalıdır?
Uyku tulumlarının dış kumaşı su geçirmezlik ve rüzgâra karşı direnç gibi konular bakımından son derece önemlidir. Membrain, dryloft, lightforce, shadowlite teknolojilerinden yararlanılarak yapılan uyku tulumu kumaşları su geçirmez değil suya dayanıklıdır. Suya dayanıklı kumaşların mikro gözenekleri daha büyük olduğu için su buharını daha hızlı ve yoğun bir şekilde dışarı atar. Dolayısıyla tulumun içi nemden daha az etkilenir.
Ripstop kumaş teknolojisi sürtünmeye veya takılmaya bağlı oluşan yırtıkların daha da büyümesini engeller. Yırtığın olduğu şekilde kalmasını sağlar. Aynı şekilde pertex kumaş teknolojisi de kullanılabilir. Önemli olan kumaş teknolojisinin markası değil dokumanın niteliğidir.
Uyku tulumunuzun dış kısmına ıslak bir bez sürerek kumaşının ıslanmaya karşı dayanıklı olup olmadığını anlayabilirsiniz. Eğer su boncuk boncuk oluyorsa kumaşa DWR (Durable water repellent) su yalıtımı uygulanmış demektir.
Uyku Tulumlarının Boyu Nasıl Seçilmelidir?
Uyku tulumu bedenleri genelde regular ve long olarak 2’ye ayrılır. Bu tulumlar genellikle ‘‘şu boya kadar uyar’’ şeklinde nitelendirilir. Uyku tulumunuzun boyu sizin boyunuza en yakın olacak şekilde seçilmelidir. Verilen ‘’fits up to’’ (şu boya kadar uyar) değeri sizin boyunuzdan 5-6 cm uzun olmalıdır. Regular tuluma göre boyunuz hala kısa geliyorsa eğer ayak kısmında oluşan boşluğu giysilerinizle doldurabilir, erkekseniz kadın tulumlarına bakabilirsiniz. (Kadın uyku tulumlarında regular ve long ölçüleri daha kısa olsa da omuz ölçüleri daha dar kalça genişlikleri daha geniş olabilir ayrıca bazı kadın tulumlarında ayak bileğinden aşağı kısımlarında ek yalıtım malzemesi olabilir.) Tulumunuz ile bedeniniz arasında boşluk kalmaması hava yalıtımı açısından önemlidir. Isıtılacak hava ne kadar az olursa o kadar hızlı ısınırsınız.
Uyku Tulumu Temizliği/Bakımı Nasıl Yapılır? Uyku Tulumu Nasıl Muhafaza Edilir?
Öncelikle uyku tulumunu her kullanım sonrası havalandırmayı unutmamanız gerekir. Ters yüz edip 1-2 gün havalandırmanız tulumunuzun kullanım ömrünü uzatır. (Direkt olarak güneş ışığında bekletmemeniz UV ışınlarının oluşturacağı hasarı azaltmış olur.)
Tulumunuzu taşıma ya da sıkıştırma torbalarında gereğinden fazla tutmayın. Varış noktanıza geldiğinizde matınızın üzerine serin ve eve geldiğinizde gerekli havalandırma işlemlerini yaptıktan sonra saklama torbasına (dolgunun bir bölgede toplanmasını ve zarar görmesini engellemek adına) katlamadan, sadece sıkıştırarak koyun ve sallayarak eşit dağılım sağlayın. Ayrıca tulumunuz ıslak ya da nemliyken asla taşıma çantasına koymayın. Üzerine bir şey koymayın. Uyku tulumunuzu uzun yıllar kullanmak adına eğer yeriniz müsait ise asarak muhafaza etmek en uygun yöntemdir. Diğer bir yöntem olarak sererek muhafaza etmek de yine aynı şekilde uzun yıllar bozulmadan kalabilmesini sağlar. Eğer tulumunuzu koruma çantasında muhafaza edecekseniz saklama süresi boyunca ayda 1 ya da 2 kez havalandırmanız gerekmektedir.
Her bir dolgu türünün yıkama şekli farklıdır. Tulumunuzun üzerindeki yıkama talimatlarını dikkatlice incelemeli ve gerekirse bu iş için özelleşen yıkamacılara tulumunuzu verebilirsiniz. Yine de belirtmek isterim ki bazı kaynaklara göre tulum yıkamak tulumunuzun kullanım ömrünü kısaltabilir.
Elyaf uyku tulumları genellikle çamaşır makinesinde yıkanabilse de bu işlemi yapmadan önce üzerindeki yönergeleri dikkatlice okumanızı öneririm.
Size en uygun uyku tulumunu seçerek keyifle kullanmanız dileğiyle. Hoşça kalın.